بی‌شک، گویاترین سخن در خصوص علم و دانش، جایگاه این دو و نقش مهمشان در حیات انسان و توسعه جوامع بشری در قرآن کریم آمده است. آنجا که کلام الهی، رسالت بشر را تحصیل علم و دانش می‌داند و ذکر می‌کند.
طبق چند آیه از آیات مبارکه قرآن کریم، انسان به عنوان یک موجود عاقل دارای اراده و اختیار، باید از همه توان و ظرفیت خویش برای آراسته شدن به گوهر علم بهره گیرد و پیام آیه قرآن، این است که هر حرکت، اقدام و سخنی بدون علم ممنوع است و بیان آن جایز نیست.
بنا بر این آیه شریفه، انسانی که از دانش و علم بهره نبرده است، باید توقف کند و بایستد و این در حالی است که قرآن کریم، به این پیام اکتفا نکرده است و جاهلان را چنین تهدید می‌کند که؛ انسانی که بدون دانش و علم حرکت می‌کند، باید پاسخگو باشد و باید بداند که روزی مورد سؤال و مؤاخذه قرار خواهد گرفت.
به راستی که اگر همه انسان‌ها، به ویژه کسانی که نقش والاتر و مهم‌تری در جوامع بشری ایفا می‌کنند، به این پیام قرآن عمل می‌کردند، امروزه دیگر هیچ معضلی در جامعه بشری وجود نداشت و زندگی انسان‌ها بسیار آسوده‌تر از آن بود که امروز شاهدش هستیم. خداوند، در قرآن کریم می‌فرماید: «هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون.»
دانش و علم در دین مبین اسلام، جایگاهی بس والا دارد. پیداست که در دوران حاکمیت امام عصر (عج) نیز، در سطح کره خاکی در همه سطوح مدیریت، هیچ تصمیم و انتخابی، بدون پشتوانه کامل علمی، اتخاذ نمی‌شود و اگر عدالت رخ می‌دهد و اگر همه ذخایر پنهان و آشکار زمین به ثمر می‌نشیند، برای این واژه کلیدی است و اگر امنیت حاکم می‌شود، برای تحقق این حقیقت است و اگر انسان‌ها به معرفت‌الله نائل می‌شوند برای حرکت علمی است.
مرجع بزرگ شیعه، حضرت آیت‌الله‌العظمی بهجت، که چندی پیش ایام سالگرد ارتحال ایشان بود، از دوران خردسالی و کودکی، تصمیم بزرگ خویش را گرفت و اراده کرد که با علم و معرفت حرکت کند و به علم کلاسیک و مدرسه، که بسیار باارزش است و مقدمه تحصیل سایر علوم است، اکتفا نکرد. او در سایه عمل به اندوخته‌های علمی کلاسیک، به مدارجی عالی از علم و معرفتی دست یافت، که در مدرسه و دانشگاه قابل تحصیل نیست.
این شخصیت برجسته و مرجع بزرگوار که تبدیل به شمع جمع عارفان و دوستداران و رهپویان راه حق شده بود، تلاش کرد عقل را در کنار علم بپروراند. باید توجه داشت که این عقل پرورده شده با علم، می‌تواند مسیر حرکت انسان را تبیین کند و ایشان، هرچه را که اراده کرد انجام داد و هیچ گاه اراده او به امری که به امضای عقل، علم و شرع نرسیده بود، تعلق نگرفت.
باید بدانیم که در جامعه اسلامی، همه ما اعضای این جامعه مسئولیم که این راه را با اراده طی کنیم و دانش‌آموختگان و دانشجویان، باید با آراستگی به علم و عمل برآمده از علم و تقوایی که ثمره پیوند علم و عمل است و آراستگی به دانشی که محصول تقواست پیام اسلام، قرآن، مکتب اهل بیت و نظام جمهوری اسلامی را به مردم، دانشجویان و اهالی علم و فضل سایر جوامع برسانند. اما فراتر از علوم تجربی که دنیای غرب خود را در زندان این علوم از دست‌یابی به حقایق عالم محروم کرده است، انسان در سایه فراگیری علم و آراستگی به عمل برآمده از علم، می‌تواند به ملکوت راه یابد و عالم مُلک را زیر پا گذارد.
این سخن را نیز خطاب به اصحاب دانشگاه باید گفت که هنر مجامع علمی و دانشگاهی، تربیت انسان عالم نیست، بلکه تربیت انسان است، انسانی که شخصیت او در همه ابعاد و زوایا، تجلی یافته است و در سایه آراستگی، علم و عمل صالح، قله‌‌های بلند کمال را پیموده است. دانش‌آموختگان، باید انسانیت خود را به نمایش گذارند و باید بتوان علم را در چهره انسانی آنان مشاهده کرد. باید دانست که انسان، محصول مکتب قرآن و عترت است و این مکتب از این ظرفیت باارزش برخوردار است.
حضرت امام خمینی (ره)، از استاد بزرگوارش حضرت آیت‌الله شاه‌آبادی نقل می‌کند که گوهر وجود انسان، با وزن عزم او شناخته می‌شود، البته عزمی که پشتوانه علمی و معرفتی دارد نه عزمی که ریشه در هوا و هوس دارد. امام خمینی (ره) تجسم عزم و اراده‌ای بود که از معرفت او به خدا و عقل، سیراب شده و او از علم الهام می‌گرفت و این اراده‌ای بود که توانست دنیای امروز را متحول کند و آبروی دوباره‌ای به ایران بدهد.
ناگفته پیداست که امروزه اراده، اندیشه و تفکر امام خمینی (ره) در دنیای اسلام و منطقه حکومت می‌کند نه توپ و تفنگ و ارتش آمریکا و غرب، اراده و اندیشه امام خمینی (ره) عراق را هدایت و مدیریت می‌کند و تفکر امام خمینی است که بر فلسطین و لبنان حاکم است. امروزه، تفکر امام خمینی (ره) در رویارویی با زیاده‌خواهی استکبار، استکبار جهانی را با چالش‌های جدی در همه عرصه‌های مختلف روبه‌رو کرده است، زیرا اراده آن مرد بزرگ، از اراده الهی سرچشمه می‌گرفت.
امیدواریم دانشجویان و دانش‌آموختگان کشور عزیزمان، با علم و عمل صالح در هر مقامی که قرار می‌گیرند و به هر فعالیتی که مشغول می‌شوند، ستاره‌ای پرفروغ باشند و با تکیه به دانش خود، به گونه‌ای فعالیت کنند جامعه از برکات وجودشان بهره ببرد. این عزیزان باید خود را در خدمت مردم قرار دهند و مردم برای خود نخواهند، بلکه دانش و زمان خود را برای مردم و جامعه قرار دهند تا دنیا و آخرت‌شان اصلاح شود و بدانند که این، جانِ آموزه‌های دینی و معارف اسلام و قرآن است. و یکی از مهمترین اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی، تربیت انسان‌های عالم و فراهم آوردن بستر توسعه و رشد علمی است.
خوشبختانه کشور عزیز ما، ایران اسلامی، از ظرفیت بالا و ارزشمندی در تولید علم برخوردار است و بنا بر آمار، امروز شتاب تولید علم در جمهوری اسلامی ایران 5/11 برابر سرعت متوسط تولید علم در جهان است و ما با این ظرفیت، به ویژه در رشته‌های پزشکی، می‌توانیم در آینده نزدیک، در منطقه و جهان، به عنوان پیشگام ایفای نقش کنیم و امیدواریم با تدابیر مسئولان تمام قوا و تمام مسئولان کشور، این کار بزرگ سامان یابد.