به گزارش خانه ملت متن کامل این نظر کارشناسی بدین شرح است:

هدف طرح

یکی از مهمترین وظایف و تعهدات هر دولت (به‌ویژه دستگاه دیپلماسی)، حمایت از حقوق اتباع کشور در برابر تعرض و مقابله با نقض حقوق آنان توسط سایر دولت‌هاست. این موضوع در مورد حمایت از حقوق دیپلمات‌ها به‌دلیل الزام و تکلیف دولت در حمایت و حراست از دیپلمات‌ها به‌واسطه منطق نمایندگی دولت در خارج از کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است به‌گونه‌ای که این مسئله به‌عنوان یک حق و از دیدگاهی به‌عنوان یک مسئولیت و تکلیف دولت، در حقوق عرفی و در معاهدات بین‌المللی مورد تأکید قرار گرفته است. براین‌اساس، با توجه به موارد متعدد نقض حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایران توسط دولت‌های خارجی به‌ویژه آمریکا، به درخواست نمایندگان محترم مجلس در این طرح، «وزارت امور خارجه موظف شده است تا با همکاری با دستگاه‌های داخلی و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مراجع ذیربط بین‌المللی، حقوق تضییع شده اتباع ازجمله دیپلمات‌های ایرانی توسط دولت‌های خارجی و نیروهای بیگانه به‌ویژه آمریکایی را در سایر کشورها مورد پیگیری و استیفا قرار دهد».

ضرورت طرح و نکات مثبت و منفی

اگرچه پیگیری نقض حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایرانی توسط سایر دولت‌های خارجی، یک ضرورت اساسی و از مهمترین وظایف ذاتی وزارت امور خارجه می‌شود و ارائه طرحی جهت الزام دولت بر پیگیری و استیفای این حقوق در شرایطی که این مسئله‌ به‌عنوان یکی از وظایف ذاتی وزارت امور خارجه شناخته شده است، نیازمند قانون جدیدی نیست و از نکات منفی طرح محسوب می‌شود اما با توجه به افزایش و تکرر موارد نقض حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایرانی، ارائه این طرح و ساماندهی نحوه پیگیری اجرای این وظیفه توسط وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌ها و مؤسسات مرتبط از اهمیت برخوردار است. ازسوی دیگر با توجه به اقدامات گسترده‌ اطلاعاتی آمریکا در جمع‌آوری اطلاعات از اتباع ایرانی و به‌ویژه تلاش جهت جذب برخی از دیپلمات‌های ایرانی در سال‌های اخیر، این مسئله نیازمند پیگیری جدی و مقابله با فعالیت‌های شیطنت‌آمیز اطلاعاتی آمریکا در قبال دیپلمات‌ها و اتباع ایرانی است.

جمع‌بندی

براساس قرائن و شواهد مسلم و غیرقابل انکار، حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایرانی در موارد بسیاری توسط دولت‌های خارجی به‌ویژه آمریکا نقض شده است، بنابراین ایجاد دستور کار معینی برای ساماندهی نحوه پیگیری کیفیت استیفای حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایرانی توسط وزارت خارجه و سایر دستگاه‌ها و مؤسسات مرتبط از اهمیت بسیاری برخوردار است. بنابراین ضروری است مجلس در راستای نقش نظارتی خود نیز دستور کار عملی وزارت امور خارجه و اطلاعات را جهت حفظ حقوق اتباع و دیپلمات‌های ایرانی و مقابله با فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در قبال دیپلمات‌ها را خواستار شود.