به گزارش خبرنگار خانه ملت، در راستای تقویت ظرفیت سیاست‌پژوهی و تجربه‌سازی برای کنشگران حوزه سلامت، اختتامیه بوت‌کمپ مسئله‌محور در عرصه سلامت با حضور بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فاطمه محمدبیگی رئیس فراکسیون زنان و نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، عباس مسجدی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور، سعید تأملی مشاور معاون وزیر بهداشت، محمودرضا آقامیری رئیس دانشگاه شهید بهشتی، مصطفی مژدهی‌فرد رئیس میز سلامت اندیشکده ژرفا، علی رهنما رئیس اندیشکده متد، محمدمهدی مهربان مدیرکل مرکز نوآوری قوه مقننه و اساتید دانشگاه، کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس و جمعی از مدیران و کنشگران این حوزه، روز چهارشنبه (۳۱ اردیبهشت )۱۴۰۴ برگزار شد.
این رویداد با هدف تمرین عملی طراحی سیاست از مسیر شبیه‌سازی و بازی جدی، بستری برای تجربه‌ی مستقیم مواجهه با مسائل واقعی و تضاد منافع در عرصه سلامت را فراهم کرد.
بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اختتامیه این رویداد، با تأکید بر اهمیت پرورش نیروهای مشاور سیاستی در حوزه سلامت، اظهار کرد: نقطه آغاز هر تحول، شناخت مسئله است و ما در مسائل جدید حوزه سلامت، نیازمند آن هستیم که به شکل دقیق‌تر و متفاوتی به ابعاد آن توجه کنیم. موضوع سلامت، که شما جوانان امروز برای آن گرد هم آمده‌اید، یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با سرمایه انسانی کشور است.
وی با اشاره به اهمیت پرورش نیروهای مشارکت‌جو در فرآیندهای مشاوره سیاستی، گفت: در نظام مشاوره سیاستی، نیروی انسانی نوآور و توانمند محور هرگونه تحول است. مهارت‌آموزی، تجربه‌اندوزی و مواجهه با مسائل واقعی در چنین رویدادهایی، در نهایت منجر به تولید سرمایه انسانی مؤثر می‌شود.
نگاهداری با اشاره به ضعف مهم نظام رسمی آموزش کشور ادامه داد: متأسفانه در نظام آموزش رسمی، آن‌گونه که باید به مفهوم مسئله پرداخته نمی‌شود. ما بیشتر با حفظ‌کردن اطلاعات سر و کار داریم، نه با درک و حل مسئله. باید با برگزاری چنین رویدادهایی، این ضعف ساختاری را جبران کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یادآور شد: افرادی که در حوزه سیاست‌گذاری سلامت می‌خواهند به‌عنوان مشاور ایفای نقش کنند، باید هم آموزش ببینند و هم تمرین کنند و در همین راستا مجلس شورای اسلامی بوسیله‌ی این رویدادها تلاش کرده تا ظرفیت‌های لازم برای ورود ایده‌ها و پیشنهادهای مسئله‌محور را فراهم کند.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی و جایگاه علمی ایران در عرصه پزشکی گفت: من خودم پزشک و پژوهشگر هستم و وقتی تاریخ پزشکی ایران را مطالعه می‌کنید، درمی‌یابید که در این سرزمین، پزشکی و دانش سلامت از دیرباز جایگاهی والا داشته است. ما نخستین دانشگاه‌های پزشکی را تأسیس کرده‌ایم و سال‌ها کتاب‌های پزشکی ایرانی در دانشگاه‌های معتبر جهان تدریس می‌شده‌اند. این‌ها میراثی بزرگ است که امروز وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند.
نگاهداری افزود: نقش شما جوانان در پیوند نوآوری، سلامت و حفظ میراث علمی کشور بسیار پراهمیت است. از سوی دیگر، سیاست‌گذاری سلامت، همانند دیگر حوزه‌ها، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد؛ چرا که با ابعاد اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و حتی فلسفی گره خورده است.
رئیس مرکز پژوهش های مجلس با اشاره به سابقه چندرشته‌ای بودن طب در سنت پزشکی ایرانی گفت: در ژنتیک تاریخی ما، پزشکان همیشه به اخلاق و فلسفه نیز توجه داشته‌اند. بنابراین مشاوران حوزه سلامت نیز باید نگاه چندبُعدی و بین‌رشته‌ای داشته باشند.
وی یکی از آسیب‌های نظام مشاوره سیاستی را غفلت از شناخت ظرفیت‌ها عنوان کرد و توضیح داد: یکی از مشکلات ما در سیاست‌گذاری، تمرکز صرف بر آسیب‌شناسی است. گاهی از ظرفیت‌های در دسترس غفلت می‌کنیم. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند، ما نباید از ظرفیت‌های موجود غافل شویم. این‌که صرفاً بگوییم چه چیزی آسیب دیده کافی نیست؛ باید ظرفیت‌ها را هم بشناسیم و تقویت کنیم.
نگاهداری با اشاره به ظرفیت‌های مجلس، از مشارکت جوانان و نخبگان دانشگاهی استقبال کرد و گفت: مجلس یک زیست‌بوم انسانی است که می‌تواند با مشارکت نخبگان و دانشجویان از دانشگاه‌های مختلف، اداره کشور را متحول کن و ما موفق شدیم نزدیک به ۸۰ رویداد تخصصی در مجلس شکل بدهیم که این خود سرمایه بزرگی است؛ بنابراین از همه شما جوانان می‌خواهم که مشارکت‌تان در سیاست‌گذاری حوزه سلامت را جدی بگیرید. مجلس نیز از این مشارکت استقبال می‌کند.
برای حل مسائل سلامت باید میان دانش، نوآوری و سیاست‌گذاری شبکه ایجاد کنیم
فاطمه محمدبیگی، رئیس فراکسیون زنان و نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه، خطاب به حاضران، گفت: مجلس شورای اسلامی خانه ملت است، خانه همه شماست و چقدر این فضا با صفا و سلامت است؛ جنس مهربانی، مژده و دغدغه در چهره‌های حاضر در برنامه موج می‌زند.
وی افزود: وقتی برنامه‌های تخصصی در حوزه سلامت برگزار می‌شود و کسانی که واقعاً مسئله را شناخته‌اند و آن را با جان و دل درک کرده‌اند، پای کار می‌آیند و امید به حل چالش‌ها بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: دربارهٔ تعارض منافع جامعه پزشکی زیاد صحبت می‌شود اما باید گفت که این مسئله فقط مربوط به پزشکان و وزارت بهداشت نیست؛ سلامت موضوعی فرابخشی است که حوزه پزشکی تنها بخشی از آن است.
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس دوازدهم ادامه داد: گاهی برخی شوخی می‌کنند و می‌گویند بهداشت و مهندسی پزشکی فقط مال پزشکان است اما سلامت شوخی‌بردار نیست. کشور ما در برخی حوزه‌ها با شوخی‌های نامناسبی مواجه شده و باید به‌طور جدی با این نگاه‌ها مقابله کنیم.
محمدبیگی با تأکید بر اهمیت اولویت‌بندی نیازهای حوزه سلامت، گفت: مهم‌ترین کار در کشور ما و البته در همه کشورها، اولویت‌بندی نیازهاست و اکنون یکی از مسائل اصلی در نظام سلامت، نقش ۷۵ درصدی سبک زندگی، تغذیه، تولیدات صنعتی، تصادفات، و فاکتورهای اجتماعی بر وضعیت سلامت است؛ این‌ها مواردی هستند که سایه‌ای سنگین بر نظام سلامت انداخته‌اند.
نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس تأکید کرد: شما فعالان حوزه سلامت در شرایط سخت بیمارستانی و ساختارهای پیچیده، با ایثار و خودگذشتگی در حال خدمت هستید و این خود یک بحث مهم و قابل توجه است.
رئیس فراکسیون زنان مجلس درباره مسائل نظام سلامت گفت: نظام سلامت باید مسئله‌محور باشد؛ یکی از مشکلات اصلی، کمبود بودجه است؛ دوم، عدم شناخت دقیق اولویت‌ها. ما نیازمند شناسایی مسئله‌ها و طبقه‌بندی آن‌ها هستیم همچنین باید بررسی کنیم که تقسیم‌بندی‌های بین‌المللی چه الگویی به ما می‌دهد.
وی در ادامه با اشاره به ظرفیت ایران در حوزه گردشگری سلامت افزود: ایران می‌تواند ده برابر آنچه اکنون هست، از خروج ارز جلوگیری کند. برخی کشورها با مزد سه‌برابری پزشکان ما را جذب می‌کنند و ما باید به این موضوع توجه کنیم.
محمدبیگی ادامه داد: ما در پیشگیری و مدیریت بیماری‌های روانی با چالش مواجهیم. در حالی‌که در گزارش‌های سلتراپی پیشرفته‌ترین راهکارها ارائه می‌شود، ما هنوز در درمان بیماری‌های ساده مانند دیابت دچار مشکل هستیم. پیشگیری باید در اولویت قرار گیرد.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به لزوم هماهنگی در سیاست‌گذاری سلامت گفت: ما نیازمند هماهنگی میان سیاست‌گذاران حوزه سلامت در سطوح مختلف هستیم. این نقشه‌های هماهنگ باید توسط شما فعالان این حوزه توسعه یابد.
وی خاطرنشان کرد: در شهرهای بزرگ کشور، پزشکان بسیاری داریم اما دسترسی به پرستاران و پزشکان در مناطق محروم، به‌ویژه برای زنان دارای فرزند در مناطق کوهستانی، بسیار دشوار است. این نکته مهمی است که باید در سیاست‌گذاری‌ها لحاظ شود.
محمدبیگی افزود: زیرساخت‌های هوشمندسازی پزشکی یکی دیگر از نیازهای حیاتی ماست. اگر پرونده الکترونیک سلامت ما به‌درستی به هم متصل نشود و همچنان به‌صورت جزیره‌ای عمل کنیم، آینده مطلوبی در حوزه بهداشت نخواهیم داشت.
نماینده مردم قزوین در مجلس دوازدهم یادآور شد: در یکی از کنفرانس‌های بین‌المللی، کشور آلمان پس از شنیدن سخنان ما تصمیم گرفت از مدل نرم‌افزاری نسخه الکترونیک ما استفاده کند و این یعنی ما ظرفیت رقابت با غرب را در حوزه‌های مغزافزاری و طراحی داریم.
وی خطاب به شرکت‌کنندگان گفت: اگر موضوعات مورد بررسی خود را در قالب پیشنهاداتی مکتوب، در یک صفحه یا حتی پاراگرافی کوتاه، به‌صورت مشورتی برای ما ارسال کنید، مطمئن باشید که در کمیسیون بهداشت مجلس و وزارتخانه مربوطه آن را با دقت بررسی خواهیم کرد و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
سعید تأملی، مشاور معاون وزیر بهداشت نیز در ادامه یادآور شد: ما باید در همین مکان، با نگاه به آینده، مسیرهای نو برای مشورت، تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری باز کنیم. امام خمینی(ره) همواره بر مشورت و نقش مردم در امور تأکید داشتند و اینجا مصداقی از همان نگاه اسلامی است.
وی با اشاره به غفلت برخی کشورها از بنیان خانواده و تأثیرات آن در نظام سلامت افزود: متأسفانه در برخی کشورها خانواده به حاشیه رانده شده است. این در حالی‌ست که ما باید توجه داشته باشیم که بسیاری از مسائل نظام سلامت، ریشه در سبک زندگی و نهاد خانواده دارد.
مشاور معاون وزیر بهداشت به استفاده ناکافی از ظرفیت فناوری‌های بومی اشاره و افزود: ما در حوزه تکنولوژی، ظرفیت‌های بسیار خوبی داریم که متأسفانه در نظام سلامت به‌طور کامل از آن‌ها بهره نمی‌بریم. اگر بخواهیم نظام سلامت کارآمدی داشته باشیم، باید از توان ایرانی استفاده کنیم. این کم‌کاری‌ها را باید با همکاری جوانان، نخبگان و فعالان حوزه سلامت جبران کنیم.
تاملی همچنین با انتقاد از نارسایی‌های موجود در فرآیندهای ارجاع درمانی تأکید کرد: هنوز مردم نمی‌دانند در مواجهه با مشکل باید دقیقاً به کجا مراجعه کنند. این یعنی در رفتارسازی سلامت دچار ضعف هستیم و باید سازوکار تقاضا و پاسخگویی را بازطراحی کنیم.
مشاور معاون وزیر بهداشت گفت: امیدوارم با کمک شما عزیزان، انتخاب موضوعات درست و مسئله‌محور در حوزه سلامت به‌درستی انجام شود. ما در وزارت بهداشت آمادگی داریم که از این ظرفیت‌های اندیشه‌ورز به‌خوبی استفاده کنیم.
نوآوری و تحول در سیاست‌گذاری یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است
محمدمهدی مهربان، مدیرکل مرکز نوآوری قوه مقننه نیز در این اختتامیه با گرامیداشت یاد شهدای خدمت و خیرمقدم به نمایندگان مجلس و شرکت‌کنندگان این رویداد، گفت: هم‌زمان با پایان یافتن این رویداد مهم که بنا به سفارش کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و مساعدت‌های برادرانم در دفتر اجتماعی مرکز پژوهش‌ها و گروه سلامت برگزار شد، مایلم قدردانی خود را از مشارکت، بینش، تعهد و اخلاص شما نسبت به ارتقای سیاست‌گذاری در عرصه سلامت از طریق کسب دانش، همکاری و نوآوری ابراز کنم.
وی افزود: این رویداد با بیش از ۳۰۰ نفر از اندیشه‌ورزان آغاز شد و امروز شایستگانی از میان آنان به پایان مسیر رسیده‌اند و خود را آماده نقش‌آفرینی بیشتر برای تحول در نظام سلامت می‌کنند.
مهربان با اشاره به فرآیند اجرایی بوت‌کمپ خاطرنشان کرد: در قالب ۲۴ کارگاه آموزشی، یک بازی جدی، و ۳۰ نشست منتورینگ، در مجموع بیش از ۸۷ ساعت آموزش و تمرین طراحی شد تا بستری برای تربیت مجموعه‌ای از مشاوران سیاستی فراهم شود.
وی تأکید کرد: این رویداد صرفاً درباره شناخت چالش‌های نظام سلامت نبود، بلکه تمرینی برای بازنگری در نحوهٔ مواجهه ما با مسئله سیاست‌گذاری بود. در قلب این جنبش تحول‌گرا، مرکز نوآوری قوه مقننه تلاش دارد فضایی برای حمایت از نوآوری باز، بینش کل‌نگر و راه‌حل‌های میان‌رشته‌ای در راستای منافع عمومی ایجاد کند.
مدیرکل مرکز نوآوری قوه‌مقننه، نوآوری در سیاست‌پژوهی را یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر خواند و افزود: در دنیای امروز، نوآوری و تحول در سیاست‌گذاری یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. ضرورت تحول نظام سلامت نیز مسئله‌ای است که به‌طور مستقیم با زندگی مردم و اعتماد اجتماعی گره خورده است.
وی با اشاره به مأموریت مرکز نوآوری قوه‌مقننه در حمایت از مشاوران سیاستی مجلس گفت: ما مفتخریم که از طریق توانمندسازی مشاوران متخصص، از شکل‌گیری سیاست‌های آگاهانه، پاسخ‌گو و اخلاق‌مدار حمایت می‌کنیم. یکی از نقش‌های کلیدی ما، ایجاد پل ارتباطی میان نوآوری و نظام قانون‌گذاری از مسیر همکاری نزدیک با کمیسیون‌های تخصصی مجلس است.
وی ادامه داد: کمیسیون‌ها به‌عنوان موتور حیاتی نظارت و تصمیم‌گیری در مجلس، در صورت بهره‌مندی از مشاوران توانمند و تحلیل‌های مبتنی بر شبیه‌سازی و شواهد، می‌توانند کیفیت تصمیم‌گیری خود را ارتقا دهند. مأموریت ما دقیقاً در همین نقطه تعریف می‌شود.
مهربان با اشاره به نقش هم‌رسانی مرکز افزود: ما نقش یک مرکز پیوند را ایفا می‌کنیم و با اتصال اندیشمندان، مؤسسات تحقیقاتی، آزمایشگاه‌های سیاستی و اندیشکده‌ها به مجلس، زمینه شکل‌گیری سیاست‌گذاری خوب را فراهم می‌سازیم؛ سیاست‌هایی که در گفت‌وگوی آزاد میان سیاست‌پژوهان، سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان متنوع پدید می‌آیند.
مدیرکل مرکز نوآوری قوه‌مقننه تقویت شبکه‌ها و مشارکت‌های دانشی را یکی از اهداف کلیدی این مرکز دانست و گفت: ما شبکه‌هایی را تقویت می‌کنیم که داده‌های نو و تحلیل‌های به‌روز را وارد فرآیند قانون‌گذاری می‌کنند. همچنین با ایفای نقش به‌عنوان هاب نوآوری باز در مجلس، با هم‌رسانی نوآوران، اندیشه‌ورزان و اندیشکده‌ها، مشارکت عمومی در عرصه سیاست‌گذاری را ترویج خواهیم کرد.
وی در ادامه گفت: ابتکارات ما با هدف ارتقای مشارکت عمومی، از طریق شبیه‌سازی‌ها، هوشمندسازی‌ها و مدل‌سازی‌ها، امکان پیش‌ارزیابی طرح‌ها و همچنین ارزیابی پسینی قوانین را برای نمایندگان محترم فراهم می‌سازد؛ امری که به‌ویژه در حوزه سلامت، به دلیل پیچیدگی‌ها و پیامدهای حیاتی، ارزش بالایی دارد.
مهربان سرمایه‌گذاری بر نیروی انسانی را مهم‌ترین راهبرد دانست و تأکید کرد: تحول در سیاست‌گذاری نیازمند ذهن‌های شجاع، داده‌های دقیق، روش‌های نوین و جعبه‌ابزار متنوع است. باید از شیوه‌های قدیمی و منسوخ شده عبور کنیم، چرا که قلب تپنده این تحول، نیروی انسانی توانمند است.
مدیرکل مرکز نوآوری قوه‌مقننه تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران و سیاست‌گذاران متخصص در حوزه سلامت را یک «ماموریت آینده‌ساز» خواند و گفت: این اقدام که با همکاری اندیشکده‌های «ژرفا، سلیم و متد» محقق شد، صرفاً یک پروژه نیست، بلکه نقطه‌‌ی آغاز یک مسیر تحولی است./
پایان پیام
