فرشاد ابراهیم‌پور نایب‌رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار خانه ملت با بیان اینکه هوش مصنوعی امروز صرفاً یک فناوری نیست بلکه به رکن جدیدی از حکمرانی ملی در جهان نوین تبدیل شده، گفت: تجربه جنگ ۱۲ روزه به‌وضوح نشان داد که آینده نبردها و رقابت‌های جهانی نه در میدان سنتی، بلکه در میادینی مبتنی بر داده، الگوریتم و هوشمندی مصنوعی رقم می‌خورد.

نماینده مردم ایذه، باغ‌ملک، دزپارت و صیدون در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از نبود راهبرد ملی منسجم در این حوزه، افزود: متاسفانه تاکنون راهبرد ملی یکپارچه در حوزه هوش مصنوعی در کشور ما به تصویب نرسیده و آنچه وجود دارد، اغلب مجموعه‌ای از اسناد پراکنده و بعضاً موازی‌کارانه است؛ این تاخیر ناشی از نبود اجماع نهادی، ضعف در ارتباط ساختاری بین نهادهای سیاست‌گذار و کم‌توجهی به الزامات فناوری‌های نوین در سطوح کلان حکمرانی است.

تدوین طرح جامع در کمیسیون آموزش

ابراهیم‌پور با تاکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی، به‌ویژه کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری، به‌طور فعال وارد این حوزه شده است، یادآور شد: فرایند بررسی طرحی جامع و روزآمد در دستور کار قرار دارد و به‌زودی جلسات تخصصی و بررسی‌های نهایی آن آغاز خواهد شد.

حکمرانی یکپارچه؛ راه مقابله با موازی‌کاری

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم درباره ساختارهای موازی موجود در حوزه هوش مصنوعی، از جمله شورای ملی راهبری هوش مصنوعی و ستاد توسعه فناوری معاونت علمی، اظهار داشت: موازی‌کاری در سیاست‌گذاری فناوری یکی از آسیب‌های رایج در کشورهای در حال توسعه است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ این ساختار پراکنده منجر به اتلاف منابع، تضادهای تصمیم‌گیری و کندی حرکت شده است.

نایب‌رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در ادامه، تاکید کرد: در این طرح، موضوع حکمرانی یکپارچه و ساختار راهبری متمرکز پیش‌بینی شده و مدل‌هایی مانند تشکیل «سازمان ملی هوش مصنوعی» یا «نهاد فرابخشی حکمرانی هوش مصنوعی» از جمله پیشنهادهای در حال بررسی است، هدف ما هم‌افزایی ظرفیت تمام نهادها است، نه جایگزینی آنها.

مشارکت نخبگان در فرایند قانون‌گذاری

ابراهیم‌پور با اشاره به ضرورت مشارکت نخبگان و متخصصان در تدوین قوانین حوزه فناوری، یادآور شد: یکی از انتقادات رایج به قانون‌گذاری در حوزه‌های فناورانه، غیبت متخصصان واقعی در فرایند تدوین است، اما ما در کمیسیون آموزش این روند را تغییر داده‌ایم.

وی در ادامه یادآور شد: در مرحله جدید بررسی طرح هوش مصنوعی، برگزاری جلسات مستمر با اساتید دانشگاه، متخصصان فنی، پژوهشگران و فعالان صنعت در دستور کار قرار دارد، این جلسات به‌صورت ساختارمند برگزار خواهد شد و گزارش‌های آن در فرایند نهایی‌سازی طرح لحاظ می‌شود.

هوش مصنوعی، جزئی از دکترین دفاعی نوین

ابراهیم‌پور با اشاره به تحولات امنیتی و ظهور تهدیدات سایبری و جنگ‌های ترکیبی، تصریح کرد: در دنیای امروز، دفاع هوشمندانه جایگزین دفاع صرفاً مسلحانه شده است؛ دکترین دفاعی کشور باید ترکیبی و بین‌رشته‌ای و مبتنی بر زیست‌فناوری، بیوتروریسم، تحلیل داده‌های کلان، جنگ روانی دیجیتال و سایبری باشد.

نایب رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در ادامه اظهار داشت: این طرح بر نقش هوش مصنوعی در امنیت ملی، دفاع سایبری و ارتقای قدرت پیش‌بینی و واکنش سریع کشور تأکید دارد و انتظار ما از نهادهای نظامی و امنیتی این است که بخشی از معماری حکمرانی هوش مصنوعی کشور باشند، نه صرفاً بهره‌بردار آن.

مخالفت دولت با تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی

ابراهیم‌پور با اشاره‌ به مخالفت دولت با تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی، یادآور شد: تشکیل این سازمان یکی از پیشنهادهای مهم متخصصان بود، اما به دلایل اجرایی، اقتصادی و ساختاری، دولت با آن مخالفت کرد و استدلالش این بود که باید از ظرفیت‌های موجود استفاده و نهاد جدیدی تشکیل نشود.

وی در پایان با بیان اینکه مجلس معتقد است بدون یک ساختار منسجم و پاسخگو، امکان تحقق حکمرانی اثربخش در این حوزه وجود ندارد، افزود: اگر سازمان مستقلی تشکیل نشود، باید حداقل یک نهاد حاکمیتی با اختیارات فرابخشی و امکان تنظیم‌گری واقعی در این حوزه تعریف شود؛ در غیر این صورت، کشور از قافله جهانی عقب خواهد ماند./

پایان پیام