حسین محمدزاده در گفت‌وگو با خبرنگار خانه ملت با اشاره به اهمیت ترازیت و لزوم توجه به آن گفت: کشورمان به لحاظ ژئوپولیتیکی و جایگاه سرزمینی دارای چند شاهراه ترانزیتی است. بسیاری از کشورهای منطقه یا به دریا دسترسی ندارند یا با محدودیت‌های مرزی مواجه‌اند، اما جمهوری اسلامی ایران به موهبت الهی از بهترین موقعیت ترانزیتی برخوردار است.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته روند ترانزیت در کشور رشدی ملایم داشت. اما سال گذشته، جهشی جدی در این زمینه اتفاق افتاد. میزان ۱۷ میلیون تن بار ترانزیتی به حدود ۲۲.۵ میلیون تن رسید؛ چیزی در حدود ۵.۵ میلیون تن افزایش؛ این رشد حتی فراتر از تکلیف سال اول برنامه هفتم بود که سقف ۲۰ میلیون تن بار برای آن تعیین شده بود.
عوامل تأثیرگذار بر رشد ترانزیت
محمدزاده با بیان اینکه نباید همه این رشد را صرفاً به عملکرد دستگاه‌ها نسبت داد، توضیح داد: این تغییر بخشی هم ناشی از افزایش قیمت جهانی برخی کالاهای خاص مانند گوگرد و کود بوده که مقصد آن‌ها عبور از ایران است. تغییر قیمت‌ها در این حوزه‌ها نقش مهمی در رشد بار ترانزیتی در سال ۱۴۰۲ داشته است.
الزامات و تکالیف حوزه ترانزیت؛ از اصلاح فرآیندها تا تقویت مناسبات تجاری و توسعه زیرساخت‌ها
این نماینده مردم در مجلس، با بیان اینکه ترانزیت در ایران سه تکلیف کلان دارد، عنوان کرد: نخست، اصلاح و روان‌سازی فرایندهای مرتبط با ترانزیت است. در گمرکات و مرزها حدود ۲۰ دستگاه حضور دارند که هر کدام بخشی از امور را انجام می‌دهند. باید با ابزارهای نرم‌افزاری و مدیریتی، موانع و چالش‌های موجود را حذف کرده و روندها را تسهیل کنیم. دوم، تقویت مناسبات تجاری و بازرگانی با کشورهای همسایه و بازارهای هدف است. ورود جدی به این حوزه می‌تواند جایگاه ایران را در ترانزیت منطقه‌ای و بین‌المللی تثبیت کند و سوم، توجه به زیرساخت‌ها است. همزمان با گسترش فعالیت‌های ترانزیتی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز باید ارتقا پیدا کند. در مناطقی که توسعه ترانزیت امکان‌پذیر است، اگر شرایط مطلوبی وجود ندارد باید تغییر اساسی ایجاد شود.
آسیب‌های مزمن در گذرگاه‌ها
محمدزاده خاطرنشان کرد: اگر آسیب‌شناسی کنیم، متوجه می‌شویم بخش عمده مشکلات ترانزیت به دو دهه اخیر بازمی‌گردد و بزرگ‌ترین معضل در گذرگاه‌هاست، جایی که نه تعاریف مشخصی داریم و نه فرایندهای مناسب؛ مهم‌تر از همه اینکه مدیریت واحد وجود ندارد و هر دستگاهی به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کند. این وضعیت سبب فرسایش فرصت‌های کشور می‌شود.
خطر از دست رفتن مزیت‌های ایران
وی در ادامه هشدار داد: حمل‌ونقل منتظر اصلاحات ما نمی‌ماند. اگر در جهان گذرگاهی با مسیر طولانی‌تر اما سریع‌تر و کارآمدتر وجود داشته باشد، بارها به سمت آن منتقل می‌شوند. در این شرایط منافع جمهوری اسلامی به خطر می‌افتد.
اهمیت تشکیل شورای عالی ترانزیت در برنامه هفتم
عضو کمیسیون عمران مجلس یادآور شد: در مواد ۵۶ و ۵۷ برنامه هفتم پیشرفت، برای رفع این مشکلات پیش‌بینی تشکیل شورای عالی ترانزیت شده است. هدف این شورا حل ریشه‌ای مسائل از جمله تعدد دستگاه‌های فعال در مرزها و نبود مدیریت واحد است که با وجود گذشت ۱۵ ماه از آغاز این تکلیف، هنوز جلسه‌ای از این شورا تشکیل نشده است. دبیرخانه شورا نیز صرفاً به دنبال تدوین اسناد و مطالعات است. در حالی که اسناد متعدد از قبل وجود دارد و امروز باید گره‌های عملیاتی باز شود.
بندر شهید رجایی نمونه بارز مشکلات زیرساختی؛
وی با اشاره به تجربه سال گذشته در بندر شهید رجایی اظهار کرد: زمانی که ترانزیت به حدود ۱.۲ میلیون تن رسید، بیش از ۱۲۰۰ واگن در صف انتظار بودند! علت اصلی، نبود واگن‌برگردان در این بندر بود. در حالی که شورای عالی ترانزیت می‌توانست سازمان بنادر را موظف به ایجاد این زیرساخت کند. متأسفانه حتی در جاهایی که امکان رفع مشکلات وجود داشته، اقدامی نشده است.
ضرورت ورود رئیس‌جمهور
محمدزاده تأکید کرد: تشکیل سریع شورای عالی ترانزیت با حضور رئیس‌جمهور ضروری است. این شورا باید به مسائل اساسی و عملیاتی بپردازد، نه صرفاً تدوین اسناد. برای اسناد همیشه وقت هست، اما مشکلات روزمره ترانزیت نباید معطل بماند.
نقش تحریم‌ها در حوزه ترانزیت
این نماینده مجلس افزود: نمی‌توان کتمان کرد که تحریم‌ها بر ترانزیت اثرگذارند. بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل یا صاحبان بار به محدودیت‌های ناشی از عبور از ایران اعتراض دارند. بنابراین باید شرایطی ایجاد کنیم تا همین حجم ۲۰ تا ۲۲ میلیون تنی ترانزیت تثبیت و افزایش یابد.
محمدزاده در پایان با اشاره به مزیت‌های اقتصادی ترانزیت گفت: منافع حمل بار داخلی تنها ۲۰ درصد منافع ترانزیت بوده و اغلب غیرنقدی است. در حالی‌که منافع ترانزیت ارزی و نقدی است؛ یعنی پیش از حرکت کامیون یا واگن حامل بار ترانزیتی در ایران، حقوق جمهوری اسلامی به حساب کشور واریز می‌شود. این مسئله اهمیت ترانزیت را دوچندان می‌کند. باید شرایطی فراهم کنیم تا رغبت بازارهای بین‌المللی برای عبور بار از ایران بیشتر شود و کشور به بهره‌برداری حداکثری از این ظرفیت برسد./
پایان پیام
نظر شما